20 – Αρχιερατικό Εγκόλπιο

Τα αρχιερατικά εγκόλπια είναι εμβληματικά κοσμήματα που στην Ορθόδοξη Εκκλησία συμβολίζουν τον επισκοπικό βαθμό. Έχουν συνήθως ωοειδές ή κυκλικό σχήμα και διακοσμούνται με πολύτιμες πέτρες και σμάλτα, που συνήθως απεικονίζουν τη Θεοτόκο και τον Χριστό. Τα εγκόλπια στέκονται στο ύψος του στήθους του επισκόπου, με τη χρήση αλυσίδας που φορά γύρω από τον λαιμό του, συμβολίζοντας την αξία της καθαρής καρδίας.

Ιστορικά, εγκόλπια με τη μορφή σταυρού ή μεταλλίων, που περιείχαν Τίμιο Ξύλο, λείψανα αγίων ή μικρά εικονίδια, φορούσαν οι γυναίκες και παιδιά ήδη από τον 4ο αιώνα. Κατά τη μεσοβυζαντινή και υστεροβυζαντινή περίοδο, φαίνεται να συνήθιζαν να φορούν εγκόλπια και αξιωματούχοι της αυτοκρατορίας, εκκλησιαστικοί και κοσμικοί, ακόμη και ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Τα εγκόλπια αυτά λειτουργούσαν ως φυλακτά και παράλληλα ως σύμβολα του αξιώματος που ο καθένας από αυτούς κατείχε. Από τον 15ο αιώνα και έπειτα, το εγκόλπιο αναφέρεται στις πηγές ως σύμβολο του εκκλησιαστικού αξιώματος του επισκόπου.