05 – Χανουκγιά

Η χανουκγιά είναι Σεφαρδίτικη. Η κατασκευή της εμφανίστηκε από Εβραίους της Θεσσαλονίκης της Οθωμανικής περιόδου. Στο εμπόριο ονομάζεται «Σαλονικία», Σαλονικικά, δηλαδή, χανουκγιά. Έχει το σεφαρδίτιο στυλ που κρεμιέται στον τοίχο, ενώ οι παλαιότερες Ρωμανιώτικες χανουκγιά ήταν επιτραπέζιες. Φέρει οκτώ λίχνους στη βάση της και επάνω έχει τον ήλιο, τον σέμες. Ανάβει το πρώτο βράδυ η μία λίχνος, με λάδι και φυτίλι, το δεύτερο βράδυ η δεύτερη και μέχρι να τελειώσει η γιορτή της Χανουκά ανάβουν όλες οι λίχνοι με τη σειρά, εκτός από το Σάββατο που ανάβουν δύο λίχνοι. Η γιορτή της Χανουκά είναι η ενθύμηση των εγκαινίων του Ναού του Σολομώντα μετά την εκδίωξη της φρουράς των Σελευκιδών ( 164 π.Χ. ) από τους Μακκαβαίους.

Στην Σαλονικία το φως γίνεται σύμβολο της Τορά. Η Σαλονικία φέρει μια επιγραφή που προσδιορίζει τη σημασία του φωτός ως συμβόλου της Τορά και στην οποία αναγράφεται: «Το άναμμα της λίχνου είναι εντολή, και η Τορά, ο Νόμος, δηλαδή, είναι φως».

Η χανουκγιά χρησιμοποιείται έως σήμερα και από τους Σεφαρδίτες και από τους Ρωμανιώτες Εβραίους στην Ελλάδα κατά την εορτή της Χανουκά. Στην περιοχή της Δυτικής Θράκης δεν έχουν απομείνει Εβραίοι, λόγω της εξόντωσής τους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στη Θράκη υπήρχαν Εβραίοι Σεφαρδίτες και Ρωμανιώτες και λίγες οικογένειες Ασκενάζι.