04 – Κεραμικά πλακίδια και ισλαμική διακόσμηση

Στον ισλαμικό πολιτισμό πρωτοκαθεδρία στις τέχνες έχει η καλλιγραφία, η οποία χρησιμοποιείται κατά κόρον μαζί με το λεγόμενο αραβούργημα, ως είδος διακόσμησης. Η σημασία της καλλιγραφίας βασίζεται στο ιερό βιβλίο των μουσουλμάνων, το Κοράνιο, του οποίου οι σελίδες εμπλουτίζονται με αραβουργήματα, δηλαδή φυτικά και γεωμετρικά αλληλοπλεκόμενα μοτίβα. Η ανάμειξη των στοιχείων αυτών παρατηρείται πάνω σε οποιαδήποτε καλλιτεχνική επιφάνεια, όπως χειρόγραφα, τοιχοποιία, κεραμικά πλακίδια, ξύλινες πόρτες κ.ά. Το αραβούργημα, με το πέρας των αιώνων, παίρνει τρισδιάστατη μορφή και γίνεται δομική φόρμα/αρχιτεκτόνημα, το οποίο παρατηρούμε πάνω σε πύλες και αψίδες και ονομάζεται μουκάρνα (muqarna). Οι τρεις αυτές μορφές τέχνης, η καλλιγραφία, το αραβούργημα και τα μουκάρνας κοσμούν τα περισσότερα μουσουλμανικά μνημεία θρησκευτικού τύπου, όπως τζαμιά, αλλά παρατηρούνται και σε άλλα κτίσματα, τα οποία έχουν κοσμικό χαρακτήρα.

Μια συνήθης πρακτική αποτύπωσης όλων των στοιχείων αυτών (καλλιγραφία, αραβούργημα και μουκάρνας) παρατηρείται στα κεραμικά πλακίδια, τα οποία καλύπτουν μεγάλες επιτοίχιες επιφάνειες, όπως τις οροφές και το μιχράμπ, το οποίο υποδεικνύει την κατεύθυνση της προσευχής του πιστού προς την Μέκκα.

 Τα πλακίδια είναι πλούσια χρωματισμένα και εφυαλωμένα, προκειμένου να αναδεικνύουν τα χρώματα με γυαλάδα και λάμψη.